Menuikona menu

Aplikacje alternatywne

System Rejestrów Państwowych będzie zasilany wyłącznie poprzez aplikację ŹRÓDŁO. Tym samym Aplikacje Alternatywne nie będą mogły bezpośrednio aktualizować danych w SRP. Aplikacje te będą mogły w uzasadnionym prawnie trybie pobierać dane z rejestrów oraz migrować dane do BUSC z pomocą aplikacji ŹRÓDŁO. Oznacza to, że wszystkie zadania w zakresie bezpośredniej aktualizacji danych w SRP będą musiały być wykonywane za pomocą aplikacji ŹRÓDŁO. W związku z tą zmianą Aplikacje Alternatywne (AA) będą równolegle nazywane Aplikacjami Wspierającymi (AW).

Wraz ze zmianą zakresu „projektu pl.ID – polska ID karta” (czego efektem jest m.in. obecnie tworzony centralny System Rejestrów Państwowych) Ministerstwo Spraw Wewnętrznych dokonało również optymalizacji narzędzia do obsługi rejestrów w zakresie ewidencji ludności, dowodów osobistych i aktów stanu cywilnego. W efekcie gruntownej modernizacji poddano również Zintegrowanego Modułu Obsługi Końcowego Użytkownika ZMOKU, w wyniku której powstała aplikacja ŹRÓDŁO. Jednocześnie dokonano oceny sposobu przetwarzania danych w tworzonym SRP w aspektach:

  • bezpieczeństwa danych, 
  • biznesowym.

 

W efekcie tych prac podjęto decyzję o:

  • nadaniu aplikacji ŹRÓDŁO wyłącznego prawa do zasilania Systemu Rejestrów Państwowych,
  • umożliwieniu AW w uzasadnionym prawnie trybie pobierać dane z rejestrów oraz migrować dane do BUSC z pomocą aplikacji ŹRÓDŁO.

 

a. Przesłanki w zakresie bezpieczeństwa:

  • Publicznie dostępne informacje na temat wybranych incydentów z ostatnich lat polegających na wycieku wrażliwych danych z rejestrów publicznych i komercyjnych m.in. w Izraelu, Grecji i Polsce potwierdzają, że w rozproszonej strukturze aplikacji, bez silnych zabezpieczeń i bez pełnej kontroli nad procesem przetwarzania danych – ryzyko naruszenia poufności danych jest bardzo poważne.
  • Na świecie obserwuje się obecnie wzrost zagrożenia cyberterroryzmem. Jest ono szczególnie realne w obecnej, napiętej sytuacji geopolitycznej.
  • Dostęp AA do SRP to ryzyko dalszego utrzymywania przez gminy lokalnych baz danych dublujących się zakresem z bazą centralną. Jednocześnie zabezpieczenie baz danych byłoby nieporównywalnie słabsze względem SRP. Aplikacja ŹRÓDŁO niweluje to ryzyko, bowiem znajduje się pod kontrolą MSW, nie przechowuje żadnych danych lokalnie i jest zainstalowana na centralnej Zintegrowanej Infrastrukturze Rejestrów MSW zaprojektowanej wg wysokich standardów bezpieczeństwa.
  • Aby zagwarantować bezpieczeństwo AA, powinny być one weryfikowane przez MSW. Tworzyłoby to jednak nieuzasadnione obciążenie techniczne, czasowe i finansowe związane z audytowaniem każdej z tych aplikacji. Należy podkreślić, że jest ich na rynku bardzo wiele co dodatkowo powoduje, że przed uruchomieniem programu pl.ID (tj. 1 marca 2015 roku) jest to niemożliwe. 
  • Ponieważ AA zazwyczaj służą do wielu innych celów niż zadania związane z SRP i przetwarzają szereg innego rodzaju danych, w wypadku błędu systemu polegającego na złej separacji poszczególnych danych lub błędu administratora, istnieje ryzyko uzyskania dostępu i wpływu na dane z SRP przez osoby niepowołane.

 

b. Przesłanki biznesowe:

  • Obecnie aplikacje dostępne w gminach nie są dostosowane do współpracy z SRP i funkcjonowania w warunkach nowych przepisów w zakresie ewidencji ludności i aktów stany cywilnego. Dostosowanie każdej z AA do nowych wymogów prawnych i technicznych nakładałoby na gminy konieczność uruchamiania wielu projektów dostosowania aplikacji. Szczególnie dotyczyłoby to aplikacji obsługujących USC, które nie mają jednolitego standardu i różnią się znacznie między sobą. Jednocześnie, ten obarczony ryzykiem wysiłek nie miałby jednocześnie uzasadnienia, bo funkcjonalności te zapewnia dostarczana bezpłatnie aplikacja ŹRÓDŁO.
  • Ocena stanu przygotowań w wybranych gminach rodzi poważne obawy braku dostosowania w terminie wielu AA do nowych wymogów technicznych i prawnych SRP. Bez licznych testów nie dałoby się również stwierdzić, czy modyfikacje przeprowadzono w pełni prawidłowo. W efekcie istniałoby ryzyko, że część gmin w 2015 roku nie mogłaby prawidłowo wykonywać zleconych im zadań. Jednocześnie aplikacja ŹRÓDŁO zapewnia kontrolowany przez MSW standard aplikacji dostępowej i gwarantuje jej zgodność z przepisami prawa.
  • Zapewnienie wysokiego standardu bezpieczeństwa danych w AA wymagałoby od gmin budowy i utrzymania kosztownej lokalnej infrastruktury sprzętowej. Byłoby to kolejne, nieuzasadnione obciążenie dla jednostek samorządu. System centralny niweluje taką potrzebę.
  • Nieuzasadnione biznesowo byłoby także zbudowanie i utrzymywanie jednocześnie aplikacji ŹRÓDŁO i dublujących jego funkcje AA, obu finansowanych ze środków publicznych. Powodowałoby to de facto, że państwo, a tak naprawdę podatnicy, ponosiliby dwukrotnie koszty tych samych narzędzi. Przeprowadzone wstępnie szacunki wykazują, że byłby to w skali wszystkich gmin koszt 30 – 40 milionów złotych rocznie (pomijając koszt samego zamówienia i zakupu wspomnianych AA). Zamiast tego bardziej racjonalny wydaje się model, w którym aplikacje samorządowe uzupełniają aplikację ŹRÓDŁO w zakresie zadań lokalnych, a nie powielają jego funkcje.

 

1. Korzyści przyjętego rozwiązania:

  • gwarancja bezpieczeństwa i jakości danych w SRP,
  • gwarancja zgodności aplikacji z przepisami prawa,
  • dostęp do bezpłatnej aplikacji ŹRÓDŁO zawierającej komplet funkcjonalności potrzebnych do wykonywania zadań urzędu,
  • racjonalizacja wydatków – brak kosztów modernizacji, certyfikacji i audytu AA, brak wysokich kosztów dostosowania aplikacji po stronie gmin,
  • jednolity standard obsługi SRP w gminach, 
  • gwarancja dalszego rozwoju i dostosowywania aplikacji do zmian w przepisach spoczywająca na MSW.

 

2. Jak będą funkcjonować Aplikacje Wspierające?

 

 

Ewidencja ludności:

Dotychczasowe aplikacje do obsługi ewidencji ludności, które służyły do prowadzenia gminnych zbiorów meldunkowych, zgodnie z nowymi zapisami ustawy o ewidencji ludności będą mogły od 1 marca 2015 roku służyć do prowadzenia rejestrów mieszkańców oraz rejestrów z nimi powiązanych. Jest to zgodnie z art. 71 ust. 3 ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności, zgodnie z którym dotychczasowe gminne zbiory meldunkowe stają się odpowiednio rejestrami mieszkańców i rejestrami zamieszkania cudzoziemców. 
Jednocześnie §4 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 16 lutego 2012 r. w sprawie trybu rejestracji danych w rejestrze PESEL oraz w rejestrach mieszkańców i rejestrach zamieszkania cudzoziemców wskazuje, że przekazywanie danych z rejestru PESEL do rejestrów mieszkańców następuje niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu dwóch dni roboczych, w trybie teletransmisji. W celu spełnienia tego wymogu system informatyczny obsługujący rejestr PESEL został wyposażony w mechanizm subskrypcji, który będzie umożliwiał pobranie aktualizacji rejestru mieszkańców przetwarzanego w AW o wszelkie zmiany, jakie zaszły w tym czasie w rejestrze PESEL.

Do 2016 roku tworzenie list wyborców, dzieci objętych obowiązkiem szkolnym czy dla WKU ma być prowadzone przez gminę na podstawie rejestru mieszkańców. Do wykonywania tych zadań również potrzebne będą dotychczasowe AW. Jednocześnie, w związku z art. 75 ww. ustawy likwidującym od 2016 rejestry mieszkańców, MSW planuje stworzenie funkcjonalności pozwalającej na generowanie takich list bezpośrednio z rejestru PESEL w aplikacji ŹRÓDŁO. Zgodnie z przepisami, funkcje te będą udostępnione w aplikacji ŹRÓDŁO od 2016 roku.

 

 

Dowody osobiste:

Dotąd nie funkcjonowały różnorodne aplikacje komercyjne obsługujące wydawanie i unieważnianie dowodów osobistych. Projekt SRP nie zakładał dopuszczenia takich aplikacji. 
Dotychczasowe systemy – centralny OEWiUDO i lokalne GEWiUDO zostaną w 2015 roku wyłączone, a ich funkcje przejmie w całości jeden, zintegrowany, centralny, aktualizowany online Rejestr Dowodów Osobistych obsługiwany w całości za pomocą bezpłatnej aplikacji ŹRÓDŁO. W razie uzasadnionej prawnie potrzeby wykorzystania danych z Rejestru Dowodów Osobistych poza aplikacją, posiada ona funkcjonalność udostępnienia danych dla podmiotów uprawnionych – w trybie teletransmisji lub bez, w postaci pliku pdf.

 

 

Urzędy Stanu Cywilnego

Procedowana ustawa Prawo o aktach stanu cywilnego zakłada sukcesywną cyfryzację aktów. Oznacza to, że każda sprawa sporządzenia bądź aktualizacji aktu od 1 marca 2015 roku będzie wymagać od urzędu by zapisać go w systemie centralnym i od tej pory przetwarzać na podstawie danych z referencyjnej bazy BUSC. Jeśli dany USC rozpoczął już wcześniej wprowadzanie danych z aktów do lokalnego systemu, znacznie ułatwi to i przyspieszy proces migracji danych do BUSC. W pierwszym okresie działania BUSC dane z baz lokalnych będą przenoszone akt po akcie, np. w ramach obsługi obywatela. AW będzie eksportować plik z pełnym aktem stanu cywilnego pod warunkiem, że jest on zgodny z ustalonym przez MSW schematem XSD. Następnie, za pomocą aplikacji ŹRÓDŁO, plik ten będzie można szybko i łatwo zaimportować do BUSC. W przypadku jeśli w trakcie przenoszenia aktów do SRP okaże się, że konieczne jest uzupełnienie przenoszonych danych o brakujące informacje, czynność tak będzie już wykonywana w aplikacji ŹRÓDŁO.
Każdy USC, jeśli pozwolą mu na to zasoby, będzie mógł sukcesywnie eksportować akty z AW i zasilać nimi BUSC z pomocą aplikacji ŹRÓDŁO.

W drugiej fazie, MSW przygotowuje projekt masowej migracji danych z baz lokalnych do BUSC oraz digitalizacji aktów papierowych z ostatnich kilkudziesięciu lat. Dzięki temu praca wykonana dotąd w AW pozwoli zasilić BUSC znaczną ilością danych, usprawni pracę wszystkich urzędów oraz przyspieszy proces cyfryzacji aktów.

 

3. Co należy zrobić aby zapewnić AW komunikację z SRP?

 

 

a. Ewidencja ludności:

Aby zapewnić możliwość prawidłowego prowadzenia rejestrów mieszkańców w systemach, gminy muszą jedynie zapewnić wykorzystywanym przez siebie aplikacjom kanał łączności z Systemem Rejestrów Państwowych. W tym celu każdy urząd gminy musi porozumieć się z dostawcą aplikacji, aby zapewnił jej kanał dostępowy. Z punktu widzenia programistycznego jest to niewielka modyfikacja, nie wymaga istotnej zmiany zakresu funkcjonalnego dotychczasowej aplikacji w związku z tym nie powinna być znacznym obciążeniem kosztowym.

Aby zapewnić aplikacji łączność z SRP, producent AW musi zwrócić się do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z wnioskiem o udostępnienie plików WSDL. Opis procedury uzyskania WSDL i potrzebne dokumenty można znaleźć w ostatniej części tej informacji.

 

 

b. Dowody Osobiste:

Od 2015 roku obsługa dowodów osobistych będzie prowadzona w RDO bez udziału GEWiUDO. Jednakże lokalne rejestry GEWiUDO powinny być przez gminy jeszcze utrzymane na początku 2015 roku. Po wdrożeniu każdego nowego rozwiązania informatycznego zawsze zaleca się utrzymanie starego systemu, przez jakiś czas na wszelki wypadek. Ten okres wygaszania starych systemów, potrwa ok. 2 miesięcy.

 

 

c. Urzędy Stanu Cywilnego:

Jeśli Urząd Stanu Cywilnego będzie chciał wykorzystać dotychczasowe dane ze zbiorów Aplikacji Wspierających w celu zmigrowania ich do BUSC, należy zapewnić aplikacjom możliwość wyeksportowania danych z aktu do odpowiedniego pliku XML. Plik ten będzie mógł zostać następnie szybko i łatwo zaimportowany do BUSC i ew. uzupełniony za pomocą odpowiedniej funkcjonalności w aplikacji ŹRÓDŁO.

Aby to umożliwić, USC musi zweryfikować, czy dotychczasowa aplikacja posiada funkcjonalność eksportu aktu do pliku XML i czy plik ten spełnia kryteria zdefiniowane przez MSW. Ewentualne dostosowanie aplikacji w tym zakresie będzie dla dostawców proste i mało kosztowne.

Aby zagwarantować, że eksportowany plik będzie odpowiedni do migracji do BUSC, dostawca aplikacji musi zwrócić się do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z wnioskiem o udostępnienie schematu XSD zawierającym wymagany standard. Opis procedury uzyskania XSD i potrzebne dokumenty można znaleźć w ostatniej części tego materiału.

 

4. Czego nie należy robić?

  • Ryzykowne jest obecnie podpisywanie wieloletnich, wiążących umów z dostawcami AW, ze względu na zaplanowaną w ustawie likwidację rejestru mieszkańców w 2016 roku oraz stopniowe przeniesienie obsługi aktów do BUSC.
  • Rekomenduje się ograniczyć modyfikacje użytkowanych aplikacji do zapewnienia połączenia aplikacji z SRP oraz mechanizmu migracji z bazy ASC w zakresie opisanym w punkcie 4.
  • Pod żadnym pozorem nie należy usuwać danych z posiadanych aplikacji.
  • Jednocześnie do momentu likwidacji rejestru mieszkańców oraz przeniesienia wszystkich danych z AW do BUSC wskazane jest zapewnienie pewnego zakresu wsparcia producenta aplikacji.

 

5. Od czego zacząć?

Wszystkie niezbędne informacje dostępne są w zakładce Kanoniczny Model Danych lub bezpośrednio pod tym linkiem.